Na een oorlog laat men soms iets staan dat de herinnering levend houdt aan alle verschrikkingen. Zo heb je in Berlijn de Gedächtniskirche, de ruïne van een kerk die zwaar beschadigd raakte tijdens een bombardement in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. En in Frankrijk verkeert het zwartgeblakerde dorp Oradour-sur-Glane nog steeds in de staat zoals de SS het heeft achtergelaten. Belfast heeft ook een herinneringspunt maar dan zeer bescheiden. Het gaat om een stenen deurpost. Of eigenlijk slechts een deel van een deurpost.
Op de hoek van Royal Avenue en Library Street is de hoofdingang van het vroegere gebouw van de Belfast Telegraph. De stenen deurpost rechtsonder heeft zichtbaar geleden en is nooit hersteld. Het is een subtiele herinnering aan een bom die de Luftwaffe hier liet vallen. Als je het niet weet, ga je er gedachteloos aan voorbij.
Belfast was een doelwit van de Duitsers in april en mei 1941. In totaal vier raids probeerden de bommenwerpers zoveel mogelijk fabrieken en scheepswerven te raken die nuttig konden zijn voor de Britse oorlogsindustrie. De bom die de krant trof was waarschijnlijk een afzwaaier. De Telegraph hield weliswaar een inzamelingsactie onder lezers om Spitfires voor de Britse luchtmacht te laten bouwen – de opbrengst was genoeg voor 17 straaljagers – maar of ze bij de Luftwaffe de Belfast Telegraph lazen is de vraag.
Het bombarderen was in die tijd een onzorgvuldige bedoening. Naast fabrieken kwamen vooral gewone woonhuizen in puin te liggen. Een kwart van alle Belfasters, zo’n 100.000 mensen, raakte dakloos. In de woonwijken richtte men ijlings schuilkelders in, maar je had ook privé kelders. Met wat handigheid maakte je in je tuin een Anderson shelter. En voor in huis was er de Morrison shelter. Die was twee meter lang, ruim een meter breed en 75 centimeter hoog. De Morrison ziet eruit als een bench voor de hond. Hij kon ook als tafel worden gebruikt.
Maar laten we teruggaan naar onze deurpost aan Royal Avenue. Vroeger zat er een bordje op geschroefd met de tekst:
‘The scars on this stone were caused in the German air raid of the second world war. Despite severe damage to the building the Belfast Telegraph was published without interruption’.
Dat bordje is weg. Nadat de Belfast Telegraph enkele jaren geleden was overgenomen door het Belgische Mediahuis moest de redactie het karakteristieke gebouw verlaten. Gedreven door cijfers, efficiency en resultaten – maar zonder veel historisch besef – vonden de Belgen dat de krant ook wel gemaakt kon worden aan de Clarendon Road. In een hypermodern kantoorgebouw, tussen andere bedrijven en dankzij de M3 afgesloten van de verlokkingen van de binnenstad. Heeft de redactie toen nijdig het bordje meegenomen? Of is het blijven zitten en heeft een onverlaat met schroevendraaier het gestolen? Is het nu misschien een trofee in een jongenskamertje in Belfast?
Alleen maar die beschadigde deurpost aan Royal Avenue doet geen recht aan het toch al weinig bekende verhaal van de Belfast Blitz. Terug met dat bordje! En snel een beetje…
Rob Vermeer
September 15, 2021 at 11:20 am
Historisch besef is een uitstervende eigenschap, jammer genoeg. Dus zal de mensheid nog meer dan ooit, fouten uit het verleden gaan herhalen. Immers wie zijn geschiedenis niet kent…….